Lakiery wodne do parkietu. Porównanie właściwości lakierów wodnych jedno i dwuskładnikowych.
Od lat trwa dyskusja czy lakiery wodne do parkietów są w stanie osiągnąć takie same poziomy odporności mechanicznej i użytkowej jak lakiery rozpuszczalnikowe. Czy uważane za najlepsze lakiery do parkietu układy poliuretanowe uzyskują równie wysokie parametry w wersji wodorozcieńczalnej? Aby odpowiedzieć na te pytania trzeba spojrzeć na budowę lakierów wodnych i sposób w jaki tworzą powłokę ochronną na drewnie.
Lakiery wodne do parkietu są złożone z cząsteczek żywic syntetycznych zawieszonych w środowisku wodnym. Są to cząsteczki akrylowe lub poliuretanowe albo ich mieszanina. Gotowe wyroby są w zależności od zawartości tych cząstek opisywane jako lakiery wodne do elementów drewnianych, w tym podłóg w pomieszczeniach mało obciążanych – są to lakiery wodne akrylowe lub akrylowo-poliuretanowe o małej odporności mechanicznej, do tej grupy należą też tzw. lakiery renowacyjne. Druga grupa to lakiery wodne do podłóg drewnianych mocno obciążanych czyli lakiery wodne poliuretanowe. Ta grupa lakierów posiada średnie lub wysokie parametry odporności mechanicznej. Dodatkowo oprócz żywic poliuretanowych i akrylowych w skład lakieru wodnego wchodzą dodatki ułatwiające m.in. utrzymanie cząstek żywic w środowisku wodnym, optymalizujące proces wysychania, czy tworzenie prawidłowego filmu. Cząsteczki żywic w lakierach wodnych w porównaniu z cząsteczkami żywic w systemach rozpuszczalnikowych są bardzo duże przez co lakier wodny ma mleczny, mętny wygląd nie zależnie czy jest to forma matowa czy połyskowa, oraz nie wnika w strukturę drewna tak jak lakier rozpuszczalnikowy.
Podstawowym zjawiskiem które musi nastąpić aby lakier wodny wytworzył suchą błonę na powierzchni drewna jest pozbycie się wody z układu. Woda z położonego na drewno lakieru częściowo wnika w jego strukturę a częściowo odparowuje. Szybkość tego procesu jest zależna od temperatury i wilgotności zarówno otaczającego powietrza jak i drewnianej podłogi.
Tuż po wyjściu wody z układu, między cząsteczkami żywic pozostają puste przestrzenie. Przestrzenie te w ciągu kilku godzin zmniejszają się aż do ostatecznego zetknięcia pełnymi płaszczyznami cząstek syntetycznych tworzących powłokę. Następnie dochodzi do ich sklejenia i wytworzenia pełnowartościowej błony lakierniczej. Aby ten proces mógł prawidłowo przebiegać, do lakierów wodnych stosuje się niewielki dodatek rozpuszczalników organicznych które ułatwiają przyleganie i sklejanie powierzchni cząstek żywicy. Obecnie dopuszczalny poziom zawartości rozpuszczalników organicznych w lakierach wodorozcieńczalnych jest regulowany przez przepisy UE dotyczące lotnych związków organicznych w produktach lakierniczych tzw. VOC.
Na proces sklejania cząstek żywic tworzących błonę lakierniczą na powierzchni drewna ma również duży wpływ temperatura podłoża, powietrza, a za tym i schnącego lakieru. Niska temperatura powoduje utratę elastyczności cząstek żywicy i zmniejszenie lub wręcz utratę właściwości ich sklejania. Zbyt niska temperatura podczas wysychania lakieru wodnego powoduje w konsekwencji słabe połączenia między cząsteczkami i utratę odporności mechanicznej powłoki. Powłoka taka będzie łatwo się kruszyć i rysować. Zbyt wysoka temperatura podczas schnięcia lakierów wodnych nie osłabia gotowej powłoki, jednak skraca czas potrzebny na prawidłowe rozpłynięcie się filmu lakierniczego. Konsekwencją będą widoczne ślady wałka i zakładek powstających podczas lakierowania. Proces ten pogłębia mała wilgotność powietrza, co ma miejsce szczególnie w okresie grzewczym, a spowalnia go duże nasycenie wilgoci w powietrzu.
Mając świadomość mechanizmu wysychania lakierów wodnych należy pamiętać, że kolejną warstwę lakieru wodnego należy kłaść dopiero po czasie określonym przez producenta, nawet jeśli powłoka dotykowo i optycznie wygląda już na suchą. Zbyt wczesne położenie kolejnej warstwy lakieru wodnego może spowodować uszkodzenie poprzedniej warstwy, powstanie zmętnień, zamgleń powłoki czy białych plam. Dzieje się tak gdy puste przestrzenie w lakierze z pierwszej warstwy nie zdążą się pozamykać i płynny lakier z kolejnej warstwy wniknie w te przestrzenie uszkadzając niedoschniętą powłokę.
Czy i jaki wpływ ma skład chemiczny lakieru wodnego na jego właściwości użytkowe, odporność i trwałość?
Czytaj dalej:
Jaki wybrać lakier do podłogi drewnianej? Właściwości i ranking lakierów do podłóg.
Lakier do parkietu. Podstawowe informacje o lakierach podłogowych.