Lakiery poliuretanowe są najbardziej odpornymi systemami ochrony powierzchniowej drewna. Wynika to z połączenia kilku cech mających decydujący wpływ na trwałość powłoki ochraniającej drewno.
Lakier poliuretanowy do podłóg drewnianych, niezależnie czy rozpuszczalnikowy czy wodny, to gwarancja najwyższej możliwej do uzyskania wśród lakierów twardości powłoki, co przekłada się na dużą odporność na zarysowania i uszkodzenia. Pomimo dużej twardości poliuretanowe lakiery do parkietów zachowują również wysoką elastyczność. Taka elastyczność jest niezbędnym warunkiem prawidłowej współpracy z drewnem które ciągle zmienia swoje rozmiary pod wpływem warunków zewnętrznych takich jak wilgotność czy temperatura.
Dzięki wysokiej twardości i jednocześnie elastyczności, lakiery poliuretanowe cechują się wybitną odpornością na ścieranie, co ma niezwykle duży wpływ na trwałość ochrony drewnianej podłogi.
Lakier poliuretanowy jest również z reguły wysoce odporny na domowe środki chemiczne i spożywcze, co zapobiega powstawaniu plam czy przebarwień na lakierowanym parkiecie czy desce. Lakiery te mają również doskonałą przyczepność do drewna.
Czemu lakier poliuretanowy do parkietu zawdzięcza tak znakomite właściwości? Kluczem jest mechanizm, który prowadzi do tworzenia błony lakierowej.
Podczas wysychania lakieru poliuretanowego zachodzą w istocie dwa procesy. Pierwszy to odparowywanie rozpuszczalników czyli schnięcie. Drugi to utwardzanie powstającej błony poprzez chemiczne sieciowanie cząsteczek lakieru.
Lakiery poliuretanowe do parkietów dzielą się na systemy jednokomponentowe i systemy dwukomponentowe.
1 komponentowe lakiery poliuretanowe do parkietów:
1-komponentowy lakier poliuretanowy rozpuszczalnikowy to produkt oparty na jednego rodzaju cząsteczkach poliuretanowych z miejscami reaktywnymi (grupy izocyjanianu). Ponieważ cząsteczki te nie mogą reagować między sobą bez uprzedniego wzbudzenia, tworzą stabilny układ, który może być przechowywany przez długi czas w hermetycznym opakowaniu bez ryzyka zżelowania.
Aby rozpocząć tzw. sieciowianie, czyli łączenie się cząstek między sobą za pomocą bardzo mocnych wiązań chemicznych, trzeba te reaktywne chemicznie miejsca pobudzić. Dzieje się tak na skutek reakcji z wodą, która w formie pary wodnej znajduje się w każdym pomieszczeniu. Na skutek reakcji z wodą zostają uaktywnione wysokoreaktywne fragmenty cząstek i dochodzi do bardzo gęstego i stabilnego połączenia pomiędzy długimi łańcuchami cząstek poliuretanowych lakieru.
W ten sposób tworzy się bardzo mocne i zwarte usieciowienie błony lakieru poliuretanowego. Im więcej połączeń powstanie między cząsteczkami, tym bardziej zwarte będzie powstające usieciowienie.
Decydującym dla szybkości wysychania i sieciowania obok temperatury jest ilość wody (stopień wilgotność powietrza), która jest niezbędnym substratem dla powstających wysokoreaktywnych wiązań.
Aby lakier poliuretanowy uzyskał optymalną siatkę wiązań między cząsteczkami , należy zadbać o utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza zgodnie z zaleceniami producenta, podczas procesu wysychania i utwardzania powłoki lakieru. Przy zbyt niskiej wilgotności nie nastąpi prawidłowe usieciowanie i powstała powłoka nie będzie posiadała wysokiej odporności mechanicznej. Zbyt wysoka wilgotność powietrza również zaburza szybkość sieciowania w stosunku do szybkości schnięcia powłoki, co może również wpłynąć na mniejszą odporność i wytrzymałość powstałej błony lakierowej.
Temperatura również ma duży wpływ na jakość powstającej powłoki. Jej nadmierne podwyższenie powoduje szybsze parowanie i wysychanie, ale też szybsze reakcje sieciowania. Może to prowadzić do różnych wad powłoki.
2 komponentowe lakiery poliuretanowe do parkietów:
2-komponentowy lakier poliuretanowy składa się z dwóch oddzielnych substancji które tuż przed użyciem należy zmieszać ze sobą. Po zmieszaniu lakieru i utwardzacza trzeba odczekać odpowiedni czas wymagany przez producenta aby nastąpiła wstępna reakcja pomiędzy składnikami. Czas ten jest niezbędny aby prawidłowo zapoczątkować późniejsze sieciowanie cząstek w powłoce lakieru.
Dokładne przestrzeganie określonego na opakowaniu okresu od zmieszania składników lakieru dwukomponentowego do rozpoczęcia lakierowania ma zasadnicze znaczenie dla jakości uzyskanej powłoki. Wszelkie odstępstwa zarówno na plus jak i minus od podanego przez producenta czasu mogą bardzo negatywnie wpłynąć na właściwości i trwałość uzyskanej powłoki lakierniczej.
Po wymieszaniu roztwór zawiera dwa rodzaje cząsteczek. Cząsteczki lakieru posiadają chemicznie reaktywne grupy wodorotlenkowe. Utwardzacz posiada reaktywne grupy izocyjanianu. Reaktywne miejsce jednego składnika może chemicznie reagować z reaktywnym miejscem drugiego składnika.
Powstają wówczas bardzo stabilne połączenia między cząsteczkami które nazywamy połączeniami uretanowymi, a ponieważ jest ich bardzo dużo to są to układy poliuretanowe.
W lakierze poliuretanowym każda cząsteczka posiada wiele miejsc reaktywnych. Powstaje przez to wiele połączeń między tymi cząsteczkami i zostaje osiągnięta optymalna gęstość usieciowienia.
Aby osiągnąć taką optymalną sieć połączeń, musi być zachowany odpowiedni, podawany przez producenta, optymalny stosunek składnika A i B (utwardzacza). Zmiana tych proporcji doprowadzi do pogorszenia właściwości lakieru.
Przy za małej ilości utwardzacza błona lakiernicza będzie lepka i nie utwardzi się. Przy dodaniu zbyt dużej ilości utwardzacza, błona lakiernicza utraci elastyczność, będzie krucha, a właściwości mechaniczne takiej powłoki będą bardzo słabe.
Przy lakierach poliuretanowych dwuskładnikowych tak jak przy jednoskładnikowych na szybkość utwardzania w dużym stopniu ma wpływ temperatura pomieszczenia.
Wysoka temperatura powoduje zwiększenie reaktywności cząstek lakieru, a za tym i szybkości sieciowania. Niskie temperatury pomieszczenia spowalniają ten proces. W obu skrajnych przypadkach wpływa to negatywnie na schnięcie lakieru i uzyskiwanie przez powłokę lakierniczą optymalnych właściwości.
Używając lakieru poliuretanowego do parkietu i podłóg drewnianych należy bezwzględnie stosować się do zaleceń producenta. Tylko w warunkach jakie określił producent powstanie maksymalna liczba stabilnych chemicznych połączeń między istniejącymi w roztworze cząsteczkami. A dzięki tym połączeniom lakier nabierze najwyższych parametrów odpornościowych i będzie skutecznie chronił drewno przez wiele lat.
Jaki lakier wybrać do parkietu? Wodny czy rozpuszczalnikowy?